1. Makabeler

Antiyokus Epifanes'in Sonu

6 O sırada Antiyokus yukarı illerinde ilerliyordu. Pers ülkesinde Elimayis adında bir kent bulunduğunu, bu kentin zenginliği, gümüşü ve altını ile ün saldığını duymuştu.

^²Bu kentin çok zengin tapınağında, Grekler'in ilk yöneticisi olan Makedonya Kralı Filip'in oğlu İskender'in bıraktığı altın zırhlar, göğüslük zırhları ve silahlar bulunduğunu da duymuştu.

^³Antiyokus kenti ele geçirip yağma etmeye çalıştı, ama başarıya ulaşamadı, çünkü vatandaşlar onun tasarılarını öğrendiler.

^⁴Güçlü bir direnişle karşılaşan Antiyokus geri dönüp çekildi, hayalkırıklığı içinde Babil'e doğru yola çıktı.

^⁵Ama daha Pers ülkesindeyken Yahuda ülkesine saldıran orduların yenilgiye uğradıklarını öğrendi.

^⁶Özellikle Lisias'ın büyük bir orduyla ilerlediğini, ancak geri dönmek zorunda kaldığını ve Yahudiler'den kaçtığını duydu. Onlar da, dağıttıkları orduların silah ve gereçleriyle, yağmaladıkları mallarla güçlenmişlerdi.

^⁷Yeruşalimdeki sunağın üstüne dikilen tiksinti veren şeyi yıkmışlardı ve geçmişte olduğu gibi tapınağın çevresine yüksek duvar yapmışlardı. Beytsur'un savunmasını da güçlendirmişlerdi.

^⁸Bu haberleri duyan kral çok şaşırdı ve sarsıldı. Kendini yatağa attı. Bütün umudu boşa çıktığından onu bir uyuşukluk kapladı, çünkü işler tasarladığı gibi yürümemişti.

^⁹Birçok gün böyle kaldı, sık sık yinelenen melankoli krizleri geçiriyordu. Sonunda ölmek üzere olduğunu anladı.

^¹⁰Ardından tüm dostlarını çağırıp onlara şöyle dedi: "Gözlerime uyku girmiyor ve kaygı yüreğime yılgı veriyor.

^¹¹Kendi kendime sordum, ben ki en canlı, dopdolu çağımda eli açık ve sevilen bir kişiydim; nasıl oluyor da böyle bir yıkıma sürüklendim, sürekli ve selli yağmura tutuldum?

^¹²Ama şimdi Yeruşalim'de işlediğim suçu anımsıyorum, oradaki tüm gümüş ve altın kaplara el koydum. Hiç bir nedeni olmadan Yahuda halkının yok edilmesini buyurdum.

^¹³İnanıyorum ki, bu nedenle bu acılarla karşılaştım ve yabancı bir ülkede melankoli nedeniyle ölüyorum."

^¹⁴Sonra dostlarından biri olan Filip'i çağırdı ve onu tüm krallığının yöneticisi yaptı.

^¹⁵Tacını, resmi giysisini ve mührünü ona emanet etti. Ancak oğlu Antiyokus'u yetiştirmesini ve tahta hazırlamasını ondan istedi.

^¹⁶Ardından yüz kırk dokuz yılında Kral Antiyokus öldü.

^¹⁷Kralın öldüğünü duyan Lisias, oğlu Antiyokus'u onun yerine tahta çıkardı, çünkü onu çocukluğundan beri yetiştirmiş, ona Eupator adını takmıştı.

Yahuda Makabe'nin Yeruşalim Kalesi'ni Kuşatması

^¹⁸Kaledeki insanlar tapınağın dolayında İsrail'e gözdağı veriyordu. İsrail'e kötülük yapmak için her elverişli durumdan yararlanıyor, putperestler için güçlü bir destek oluşturuyorlardı.

^¹⁹Yahuda onları yok etmek gerektiğine karar verdi ve onları kuşatmak için tüm erkekleri silah tutmaya çağırdı.

^²⁰Toplanıp yüz elli yılında kaleyi kuşattılar. Ateş hattı için yüksek yerler yapıp kuşatma düzeni kurdular.

^²¹Ama etrafı çevrilenlerden bir kısmı kuşatmayı yardı. İnancından dönmüş bazı İsrailliler de onlara katıldı.

^²²Krala başvurup şöyle dediler: "Adaletin yerini bulması ve vatandaşlarımızın öcünün alınması için ne kadar bekleyeceksiniz?

^²³Babanıza hizmet etmekten kıvanç duyuyorduk. Onun buyruklarını yerine getiriyor, bildirilerine uyuyorduk.

^²⁴Bunun bir sonucu olarak halkımız bizimle ilişki kurmak istemiyor. Ayrıca bizden yakalayabildiklerini öldürdüler ve mirasımızı yağma ettiler.

^²⁵Onların saldırıları yalnız bizi değil, tüm sınırlarımızı ilgilendiriyor.

^²⁶Şimdi de Yeruşalim Kalesi'ni ele geçirmek amacıyla kuşattılar ve tapınakta Beytsur'un savunmasını güçlendirdiler.

^²⁷Erken davranıp onların etkinliklerini tez elden önlemezseniz, daha büyük atılımlar yapacaklardır ve siz de onları hiçbir zaman kontrol edemeyeceksiniz."

V. Antiyokus ve Lisias'ın Savaşa Gidişi

^²⁸Kral bunları duyunca öfkelendi, tüm dostlarını, ordusunu, generallerini ve atlı askerlerinin komutanlarını toplantıya çağırdı.

^²⁹Denizlerdeki adalardan ve başka krallıklardan ücretli asker sağladı.

^³⁰Askeri gücü yüz bin yaya askerden, yirmi bin atlı askerden ve savaşta deneyimli otuz iki filden oluşuyordu.

^³¹İdumea'nın içinden ilerleyip Beytsur'u kuşattılar. Saldırıları günlerce sürdü. Ayrıca bir kuşatma düzeni kurdular, ama kenti savunanlar dışarı çıkıp her şeyi ateşe verdi ve yiğitçe direndi.

^³²Ardından Yahuda kaledeki kuşatmayı kaldırdı ve kralın karargâhının karşısında, Beytzakarya'da kamp kurdu.

^³³Kral gün doğarken kalktı ve ordusunu çarçabuk Beytzakarya'ya giden yoldan ilerletti. Askerler savaş durumuna geçip boruları çaldılar.

^³⁴Filleri savaşa hazırlamak için onlara üzümden ve duttan yapılmış şekerli bir sos gösterildi.

^³⁵Filler asker alaylarının arasına yerleştirildi. Her filin çevresinde bin asker vardı. Bunların giysileri zincirden yapılmış zırhtı, başlarına bronz miğfer giymişlerdi. Her filin çevresinde ayrıca seçilmiş beş yüz atlı asker vardı.

^³⁶Atlı askerler fillerin her davranışını izliyorlardı; onun gittiği yerlere gidiyor, ondan asla ayrılmıyorlardı.

^³⁷Her filin üstünde, onu korumak için, tahtadan yapılmış kalın bir kule vardı. Bu kulenin dengesi kuşaklarla sağlanmıştı. Her filin üstünde ayrıca savaşçı takımı ve sürücüsü vardı.

^³⁸Atlı askerlerin geri kalan kısmı, ordunun her iki kanadında bulunuyordu. Onların görevi düşmanı aralıksız saldırılarla yormak ve asker alayını gizlemekti.

^³⁹Güneş, bronz ve altın zırhların üzerinde parlayınca bu parıltı dağlara aksetti ve ateşten meşaleler gibi ışın saçtı.

^⁴⁰Kralın ordusunun bir kısmı dağlardaydı, geri kalanı ise aşağıda vadideydi. Bütün güçler düzenli ve kendine güvenir biçimde ilerliyordu.

^⁴¹Bu büyük kalabalığın yaptığı gürültü, ilerleyen askerlerin gümbürtüsü ve zırhların çıkarttığı madeni ses herkesi titretti, çünkü çok büyük ve güçlü bir orduydu.

^⁴²Yahuda ile ordusu savaşmak için ilerledi ve kralın ordusundan altı yüz kişi öldü.

⁴³Avaran diye çağrılan Elazar fillerden birinin öbürlerinden daha yüksek olduğunu ve krala özel süslü örtü ile örtüldüğünü görünce, kralın bu file bindiğini düşündü.

^⁴⁴Ulusunu kurtarmak için kendini feda etti ve adı sonsuza dek yaşadı.

^⁴⁵Alayı yararak yiğitçe file saldırdı. Bunu yaparken sağa sola ölüm saçıyordu. Bu şiddetli saldırı karşısında düşman dağıldı,

^⁴⁶o hızla filin altına fırladı, kılıcını hayvana sapladı ve onu öldürdü. Fil onun üstüne yığıldı ve o da hemen oracıkta öldü.

^⁴⁷Yahudiler, kralın ne denli güçlü olduğunu ve ordularının yabanıl durumunu gördüler ve geri çekildiler.

Beytsur'un Ele Geçirilmesi ve Suriyeliler'in Siyon Dağı'nı Kuşatması

^⁴⁸Kralın ordusu Yeruşalim'in önünde onlarla karşılaşmak üzere ilerledi. Kral, Yahuda ve Siyon Dağı'nı ele geçirdi.

^⁴⁹Beytsur halkına barış antlaşması önerdi ve halk kenti boşalttı. Kentte bir kuşatmaya karşı koymak için gereken besin yoktu. Çünkü ülkede kutsal dinlenme yılı yaşanıyordu.

^⁵⁰Beytsur'u ele geçiren kral oraya bir garnizon atadı.

^⁵¹Tapınağa uzun süre saldırdı, ateş etmek amacıyla yüksek yerler yapıp saldırı düzenine geçti. Ateş atıcılar ve mancınıklar, okları boşaltacak ucuna demir parçaları takılı kamçılar ve katapultlar hazırladı.

^⁵²Bunun üzerine saldırıya uğrayanlar da önlemler aldılar ve böylece direnişlerinin süreci uzadı.

^⁵³Ama besinleri yoktu, çünkü yedinci yıldaydılar ve putperestlerden kaçıp Yahudiye'ye sığınanlar besinlerini tüketmişlerdi.

^⁵⁴Başgösteren şiddetli açlık nedeniyle kutsal yerde ancak bir kaç kişi kalmıştı. Geri kalanlar dağılmış, evlerine dönmüşlerdi.

Kral Yahudiler'e Dinsel Özgürlük Veriyor

^⁵⁵O arada Kral Antiyokus'un ölümünden önce oğlu Antiyokus'u tahta hazırlaması için atadığı Filip,

^⁵⁶kralla giden askeri kuvvetlerle birlikte Pers ülkesinden ve Medya'dan geri dönmüştü. İşlerin yönetimini ele almayı tasarlıyordu.

^⁵⁷Bunu duyan Lisias derhal gitmeye karar verdi ve krala, ordu generallerine, askerlere şöyle dedi: "Gün geçtikçe daha zayıf duruma düşüyoruz. Besinimiz azaldı ve saldırdığımız yer güçlü savunma önlemleri almış durumda. Ayrıca krallığın işlerine de zaman ayırmamız gerek.

^⁵⁸Bu insanlara dostluk elini uzatalım, kendileriyle ve tüm uluslarıyla barış yapalım.

^⁵⁹İzin verelim de geleneklerini eskisi gibi sürdürsünler. Onların böyle davranmalarının nedeni bu gelenekleri kaldırmamızdır."

^⁶⁰Kral ve komutanları bu görüşü onayladılar ve Lisias Yahudiler'e barış önerdi, onlar da bu öneriyi onayladılar.

^⁶¹Kral ve generalleri ant içerek antlaşmayı onayladı. Kuşatma altında olanlar kaleden çıktı.

^⁶²Sonra kral Siyon Dağı'na çıktı. Ama orasının ne denli ele geçirilemez olduğunu görünce yeminini bozdu ve etrafı çeviren duvarın yıkılmasını buyurdu.

^⁶³Ardından çarçabuk çadırı bozdu ve Antakya'ya çekildi. Orada Filip'in kenti ele geçirmiş olduğunu gördü. Kral Antiyokus onunla savaştı ve kente saldırarak ele geçirdi.